تغییرات فرهنگی – ارتباطی دوگانه جنون و عقلانیت در سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی

وبلاگ

مورد مطالعه: تحلیل گفتمان انتقادی چهار فیلم سینمایی)

چکیده

جنون و عقلانیت یکی از دوگانههای مهم در تاریخ اندیشه است. تاریخ ادبیات و عرفان و اسطوره در ایران و همچنین تاریخ نهادی و هنری در غرب متضمن حضور مجانین و کنشگریهای آنان است. یکی از این محلهای حضور و بروز جنون و آثار آن، سینماست .
سینمای ایران در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در برخی از آثار خود، واجد مفاهیم جنونآمیز و شخصی تهای مجنون بوده است. در ادوار و دهههای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سینمای ایران، چهرههای متفاوتی از جنون را نمایش میدهد. به نظر میرسد این شمایلهای جنون در دورههای مختف دار ای تغییرات فرهنگی – ارتباطی است .
این پژوهش قصد دارد با بررسی انتقادی فیلمهای سینمایی منتخب از چهار دهه ادوار سینمای ایران در پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تغییرات فرهنگی – ارتباطی جنون و عقلانیت را احصا کند. به همین منظور ضمن بررسی جنون در فلسفه جامعهشناسی سینما، فلسفه سینما و نقد سینمایی، مقولات اصلی را که پدیدارکننده دوگانگی جنون و عقلانیت در سینما هستند، شناسایی میکند. برای پاسخ به این سوال، در این پژوهش چهار فیلم سینمایی از دهههای شصت، هفتاد، هشتاد و نود شمسی انتخاب شده است و با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، مقولات اصلی آن احصا شده است. در نتیجه تحلیلها، پنج مقوله فضازدایی، غیریتسازی، جرمانگاری، سیاسی شدن و انقیاد شناسایی شده است. برای هر مقوله به صورت جداگانه، تغییرات فرهنگی – ارتباطی بیان شده و در نهایت پیشنهادهایی برای آینده تمدنی و فرهنگی ایران با توجه به صورت سینمایی دوگانه عقلانیت و جنون ارائه شده است.